Αρχαιολογικοί χώροι
Μια άλλη ελκυστική πλευρά της Πάρου είναι η ιστορία της. Με πολύ φαντασία, μπορεί κανείς να ακούσει ακόμα τις μικρές φωνές και τους ψίθυρους όταν πλησιάζει στις αρχαίες πέτρες του κάστρου της Παροικιάς, της Παναγιάς της Εκατονταπυλιανής και στα διάσπαρτα σε όλο το νησί ερείπια των αρχαίων ναών.
Παροικία
- Αρχαίο Νεκροταφείο 8ος π.Χ. ομαδικός τάφος – μοναδικός στο Αιγαίο. ( Απέναντι από το αλιευτικό καταφύγιο.)
- Ενετικό Κάστρο 13ος αι, στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού.
- Μαρμάρινες Βρύσες συλλογή κρηνών της οικογένειας Μαντώ Μαυρογέννους (σκορπισμένες στα δρομάκια της Παροικίας).
- Ασκληπιείο 4ος π.Χ., υπαίθριος ναός λατρείας του θεού της ιατρικής Ασκληπιού (στο δρόμο προς Αλυκή).
- Αρχαίο Εργαστήρι στο Θόλο αρχαιολογικό εργαστήρι αρχαϊκής εποχής (κοντά στον περιφερειακό δρόμο).
- Ιερό του Δήλιου 5ος π.Χ. ναός αφιερωμένος στο θεό Απόλλωνα (στον Κριό).
Νάουσα
Ο δρόμος που συνδέει την Παροικία με την Νάουσα είναι σπαρμένος με μνημεία αρχαία, ρωμαϊκά και βυζαντινά.
- Κουκουναριές 12ου π.Χ.π.Χ., Μυκηναϊκό ανάκτορο με μέγεθος ακρόπολης 50.000 τ.μτμ. και αξιόλογα ευρήματα που εκθέτονται στο αρχαιολογικό μουσείο Πάρου (στις Κολυμπήθρες).
- Τοποθεσία Πλαστήρας πρώτο-κυκλαδικό νεκροταφείο με χαρακτηριστικά ειδώλια (στις Κολυμπήθρες).
- Οχυρωμένος Οικισμός στο νησάκι Οικονόμου, στον όρμο Λάγκερη.
- Το Βενετσιάνικο Κάστρο (Καστέλι) 15ος αι., κλείνει από το Βορά το λιμάνι της Νάουσας, έργο της δυναστείας Σομμαρίπα.
Μαράθι
Αρχαία Λατομεία Μαρμάρου. Εδώ γινόταν η εξόρυξη του περίφημου Παριανού μαρμάρου, μοναδικό για την διαύγεια και την καθαρότητά του, υλικό με το οποίο φιλοτέχνησαν γλύπτες όπως ο Φειδίας, ο Σκόπας, ο Πραξιτέλης κ.α. (Στο 4ο χλμ. του δρόμου Παροικίας – Λευκών).
Δρυός
Νεώσοικοι αυλακώσεις πάνω στα βράχια που δημιούργησαν οι αρχαίοι Παριανοί για ανέλκυση και προφύλαξη πλοίων στην παραλία του Δρυού.
Μάρπησσα
Ερείπια Ενετικού Κάστρου 15ος αι., στο λόφο του Κεφάλου, περιοχή Άγιος Αντώνιος, ανατολικά της Μάρπησσας.
Μάρμαρα
Αρχαίες Γούρνες πριν την εκκλησία της Πέρα Παναγιάς.
Αντίπαρος
Το Κάστρο της Αντιπάρου στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού.
Ανασκαφές στα γύρω νησάκια. Οι ανασκαφές στα μικρά νησάκια, Δυτικά της Αντιπάρου, μαρτυρούν την ύπαρξη ενός σπουδαίου πολιτισμού. Τις πρώτες αρχαιολογικές έρευνες πραγματοποίησε ο Τσούντας το 1889. Τότε αποκαλύφθηκαν δύο Πρωτοκυκλαδικά νεκροταφεία και λείψανα προϊστορικών οικισμών. Το 1959 αποκαλύφθηκαν περί τους 21 Πρωτοκυκλαδικούς τάφους, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη Δωρικού κτιρίου Αρχαϊκών χρόνων, το οποίο αποτελείται από πέντε συνεχόμενα δωμάτια. Κάτω από τις πλάκες αποκαλύφθηκε : πλήθος ευρημάτων αρχαϊκής εποχής, αγγεία, πλήθος κοτιλίσκων, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα, σκαραβαίοι, πήλινο ειδώλιο γυναικείας θεότητας από το 650 π.Χ.π.Χ. Παρουσιάζουν ομοιότητες με τα ευρήματα από το ιερό του Δηλίου της Πάρου. Σώζεται επίσης η επιγραφή «Απόλλω» κάτι που μαρτυρά μάλλον το θεό στον οποίο ήταν αφιερωμένο το ιερό.